[k@rcicegi]

BiTLiS Yüzölçümü: 8.010 km2. ilçeleri: Merkez, Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan, Mutki, Tatvan. Dogu Anadolu Bölgesi’nin Yukari Firat, Murat-Van bölümlerinde il ve bu ilin merkezi kenttir. Kuzeyden Mus ve Agri, güneyden Siirt, batidan Batman, dogudan Van illeri ve Van Gölü ile çevrilidir. Yüzey sekilleri; Bitlis, Türkiye’ nin daglik ve engebeli illerinden biridir. Yüksekligi 2.000 m’yi asan daglar ve bu daglar arasinda kalan yayla yüzeyleri, baglica yer sekillerini olusturur. Büyük Agri (5.137 m) ve Cilo Dagi’ndan (4.116 m) sonra Türkiye’nin üçüncü yüksek noktasi olan Süphan Dagi (4.058 m), ilin kuzeyinde yer alir. Dorusunda bir kraterin yer aldigi dagin, güney yamacinda 3.700 m’ye kadar inen bir vadi buzulu vardir. ilin batIsina düsen Nemrut Dagi da (2.828 m) Süphan Dagi gibi volkanik kökenlidir. Dorusun dogusunda, yüksekligi Van Gölü’ne dogru alçalan ve çapi 6 km’ye yaklasan krater yer alir. Çökme sonucu olusmus ve bir bölümü Nemrut Gölü’nün sulari altinda kalmis olan krater, elips biçimindedir (uzunlusu 8.4 km, genisligi 7.2 km). Mus ve Van havzalari arasinda kalan Nemrut Volkani’nin çikardigi lavlar, Bitlis Vadisi’ ni doldurdusundan, Van Gölü kapali bir havza durumu almis, Van Gölü’nün Dicle Irmagi ile baglantisi kesilmistir. Günümüzde de kraterde sicak su buhari çikaran çatlaklar vardir. ilin batIsinda, doruk noktasi (2.940 m) Mus ili’nde kalan Kacre? Daglari ve güneybatIsindaki Kambos Dagi (2.600 m) öteki yüksek noktalar arasinda sayilabilir. Çevredeki yüksek daglardan dogan ve Van Gölü’ne dökülen kIsa akarsularla ilin güneyinden geçen ve Dicle Irmagi’ na kavusan bazi irmaklarin yukari çigirlari il sinirlari içinde yer alir. Bunlar arasinda Güzelçay, Akhis Çayi, Bitlis Çayi, Garzan Çayi en önemlileridir. ilde irili ufakli pek çok göl vardir: Dogu bölümü Bitlis il singri içinde kalan Van Gölü, Ahlat’in kuzeybatIsinda Nazik Gölü, Nemrut Dagi’nda Nemrut Krater Gölü ve Süphan Dagi’nin güneyinde arin, Ayg?r, Batmis gölleri. Türkiye’ nin en büyük gölü olan Van Gölü’nün (3.713 km2) eski bir koyu olan ve önünün alüvyon seddiyle kaplanmasi sonucunda arin Gölü (13 km2) volkanik patlamalar ve parçalanma sonucu krater çukurluklari içinde, sularin toplanmasiyla Nemrut Gölü (12 km2) olusmustur. Göl, Nemrut Dagi kraterinin 1/3’ünü kaplar. Türkiye’nin en büyük krater gölü olan Nemrut’un uzunlusu 6 km, genisligi 2 km’dir. Nemrut Dagi’ nin kuzeyinde yer alan Nazik Gölü de (48 km2) Van Gölü gibi bir lav ?eddi gölüdür. iklim ve Bitki Örtüsü; Bitlis’te yükselti ve denizden uzaklisa bagli olarak sert ve karasal bir iklim hüküm sürer. Kislar sert ve soguk, yazlar sicak ve kuraktir. yillik ortalama sicaklik 9.4°C, en soguk ay -2.4°C ortalamayla ocak, en sicak ay 22°C ortalamayla temmuz ve agustostur. kis aylarinin ortalama sicakligi 0°C’nin altindadir. ilde bugüne kadar ölçülen en düsük sicaklik degeri -19°C (2 subat 1967), en yüksek sicaklik degeri 36.8° C’dir (16 Temmuz 1965). yillik ortalama yagis tutari 975.7 mm’dir. Dogu Anadolu Bölgesi’nin orman alani en genis illerinden biridir. Ormanlar, genelde ilin bati ve güneyindeki daglik alanlar üzerindedir. Bu ormanlarda yaygin asaç cinsi megedir. Ayrica, daginik olarak öteki yayvan yaprakli türlere ve ardiçlara da rastlanir. Genis ölçüde yok edilme sonucu, çogu yerde çalilik ve asaçlik biçimi alan megeler, 850 m yükseltiden sonra gerçek orman niteliginde, iyi korunMus mege topluluklarina dönüsür. Bölgedeki eski mege ormanlarinin kalintilari olan bu ormanlar, Dogu Anadolu megelikleri adiyla da anilir. Orman üst singri 2.800 m’ye kadar çikar. Bu düzey, Türkiye’de saptanmis en yüksek orman singridir. 2.800 m yükseltiden sonra dag çayirlari baglar. Ekonomi; Halkin geçimi tarim ve hayvanciliga dayanir. Daglik ve engebeli ilçe topraklarinda ekilebilir alanlar azdir. Toplam 58.978 hektarlik tarim alanlarinin % 93’ü tahil türlerine ayrilmistir, bunu endüstri bitkileri ve baklagiller izler. Busday 50.400 hektarlik ekim alaniyla ilk sirayi alir. 1.123 hektar alanda üretilen çavdari 900 hektarla dari, 578 hektarla mIsir izler. Fasulyenin ekim alani 298 hektar, endüstri bitkilerinden sekerpancarinin ekim alam 800 hektar, tütünün 1.967 hektardir. Meyve ve sebze ekim alanlari sinirlgdir. Virginia tipi tütün, il merkezindeki tütün fabrikasinda islenir. Otlaklarin genis yer kapladigi Bitlis’te, hayvancilik, özellikle küçükbas hayvan besiciligi önemlidir. En çok koyun ve kilkeçisi beslenir. Büyükbas hayvanlardan inek ön sirada yer alir. Kümes hayvanciliginin niteligi ve verimi düsük ve iç tüketime yöneliktir. aricilik yaygin olup Bitlis bali ülke genelinde ünlüdür. Van Gölü’ne dökülen dere ve çaylarin agizlarinda yapilan balikçilik da bir bAska geçim kaynAggdir. Bitlis, endüstri açIsindan geri kalmis illerimizden biridir. Üretilen tütünü degerlendirme amaci ile kurulMus tütün fabrikasi ve un fabrikasi, baglica endüstri kuruluslaridir. Ayrica, hali, battaniye, dokuma el tezgâhlari, marangoz, otomobil, onarim atölyeleri, peynir, Yag yapimevleri gibi küçük ölçekli kuruluslar vardir. Maden yataklari yönünden (krom, sodyumklorür, bakir vb) zengin bir yapiya sahiptir.

[Etiketler:]

Etiketler: